Tuesday, April 8, 2025

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਾਓਵਾਦੀ ਨੀਤੀ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਸਫਲਤਾ:ਪੁਨਰ ਵਿਚਾਰ ਦਾ ਸੱਦਾ

Sent By M S Bhatia on Tuesday 8th April 2025 at 16>53 Regarding  Naxal Movement

ਸੀਪੀਆਈ ਵੱਲੋਂ ਅਸਫਲ ਰਣਨੀਤੀਆਂ 'ਤੇ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰ ਦਾ ਲਗਾਤਾਰ ਸੱਦਾ

ਲੇਖਕ-ਪੱਲਬ ਸੇਨਗੁਪਤਾ                            ਅਨੁਵਾਦ ਐਮ ਐਸ ਭਾਟੀਆ


ਸੰਨ 2023 ਦੌਰਾਨ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ (ਭਾਜਪਾ) ਦੇ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਾਓਵਾਦੀ ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਸੰਨ 2024 ਵਿੱਚ, ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਨੇ 194 ਮਾਓਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕੀਤਾ, 801 ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 742 ਵਿਦਰੋਹੀਆਂ ਨੇ ਆਤਮ ਸਮਰਪਣ ਕੀਤਾ

ਲੇਖਕ ਪਲੱਬ ਸੈਨ ਗੁਪਤਾ 

2025 ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਤਿਮਾਹੀ ਤੱਕ, ਰਾਜ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 103 ਮਾਓਵਾਦੀ ਮਾਰੇ ਗਏ ਹਨ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਦੌਰੇ ਤੋਂ ਕੁਝ ਘੰਟੇ ਪਹਿਲਾਂ, ਬੀਜਾਪੁਰ ਵਿੱਚ ਮਾਓਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਆਤਮ ਸਮਰਪਣ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਹ ਘਟਨਾਵਾਂ ਮਾਓਵਾਦੀਆਂ ਦੀ ਮਹਾਨ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਦੇ ਕੋਈ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਨਤੀਜੇ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਸਥਿਤੀ ਆਪਣੀਆਂ ਅਸਫਲ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਇਮਾਨਦਾਰ ਆਤਮ-ਨਿਰੀਖਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਸੀਪੀਆਈ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮਾਓਵਾਦੀ ਲਾਈਨ ਦੇ ਇੱਕ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਪੁਨਰ-ਮੁਲਾਂਕਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਆ ਗਿਆ ਹੈ - ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਰਣਨੀਤਕ ਆਧਾਰ 'ਤੇ, ਸਗੋਂ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਵੀ।

ਨੁਕਸਦਾਰ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਮਾਨਾਂਤਰ: ਭਾਰਤ ਚੀਨ ਨਹੀਂ ਹੈ

ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਾਓਵਾਦੀ ਵਿਦਰੋਹੀਆਂ ਨੇ ਇੱਕ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਇਨਕਲਾਬੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਲੰਮੇ ਲੋਕ ਯੁੱਧ ਰਾਹੀਂ ਰਾਜ ਨੂੰ ਉਖਾੜ ਸੁੱਟਣ ਵਿੱਚ ਚੀਨੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਮਾਓਵਾਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ਇਸ ਵਿਸ਼ਵਾਸ 'ਤੇ ਟਿਕੀ ਹੋਈ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਚੀਨ ਦੀਆਂ ਇਨਕਲਾਬ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਾਂਗ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਕਮਜ਼ੋਰ ਰਾਜ ਸੀ, ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕਬਜ਼ਾ ਸੀ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ-ਅਧਾਰਿਤ ਹਥਿਆਰਬੰਦ- ਸੰਘਰਸ਼ ਨੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਕਬਜ਼ੇ ਲਈ ਰਾਹ ਪੱਧਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਸਮਾਨਤਾ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਈ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਜਗੀਰੂ ਚੀਨ ਦੇ ਉਲਟ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨਿਯਮਤ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਸੰਸਦੀ ਲੋਕਤੰਤਰ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਮੀਆਂ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਮੌਜੂਦਾ ਸੰਸਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ  ਖੱਬੇਪੱਖੀ ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਨੂੰ ਸੰਗਠਿਤ ਕਰਨ, ਅੰਦੋਲਨ ਕਰਨ ਅਤੇ ਨੀਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਨੂੰਨੀ ਰਸਤੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ - ਜਿਸਨੂੰ ਮਾਓਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਢੰਗ ਨਾਲ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਜਾਤੀ, ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਖੇਤਰੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਇੱਕ  ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਇਨਕਲਾਬ ਨੂੰ ਅਵਿਵਹਾਰਕ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਮਾਓਵਾਦੀ ਨੀਤੀ ਦੀ ਮੱਧ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਬਾਇਲੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਪਰ੍ਹੇ ਵਿਆਪਕ ਗੱਠਜੋੜ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥਾ, ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਸਮਾਜਿਕ- ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਹਕੀਕਤਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਸੰਨ 1940 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੇ ਉਲਟ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਉਦਾਰੀਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੇ ਇੱਕ ਵਧਦੀ ਸ਼ਹਿਰੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਜਮਾਤ ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਇੱਛਾਵਾਨ ਆਬਾਦੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜੋ ਹਿੰਸਕ ਉਥਲ-ਪੁਥਲ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸੁਧਾਰ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਇਨਕਲਾਬ 'ਤੇ ਮਾਓਵਾਦੀ ਨਜ਼ਰੀਆ  ਬਦਲਦੇ ਵਰਗ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਕਿਸਾਨੀ ਦੀ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਨੀਤੀ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਰਾਜ ਦਾ ਦਮਨ ਅਤੇ ਮਾਓਵਾਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਾ ਪਤਨ

ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਨੇ ਪੁਲਿਸ ਦਮਨ, ਖੁਫੀਆ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਪੱਖੀ ਪਹੁੰਚ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਰਾਹੀਂ ਮਾਓਵਾਦੀ ਬਗਾਵਤ ਦਾ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਉੱਚ-ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਕਿਸ਼ਨਜੀ ਦੀ ਹੱਤਿਆ) ਅਤੇ ਸਮੂਹਿਕ ਆਤਮ ਸਮਰਪਣ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ) ਨੇ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਸੰਚਾਲਨ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਲੱਕ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮਾਓਵਾਦੀ ਹਿੰਸਾ-ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ, ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਕਬਾਇਲੀ ਵਿਰੋਧੀਆਂ 'ਤੇ ਹਮਲੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ-ਨੇ ਸੰਭਾਵੀ ਹਮਦਰਦਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸਫਾਈ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ, ਕਥਿਤ "ਪੁਲਿਸ ਮੁਖਬਰਾਂ" ਨੂੰ ਫਾਂਸੀ) ਨੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਜਦੋਂ ਕਿ ਮਾਓਵਾਦੀ ਦੱਬੇ-ਕੁਚਲੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਲੜਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਹ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਕਰਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮਾਓਵਾਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਉਜਾੜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਰਾਜ ਦੇ ਦਮਨ ਅਤੇ ਮਾਓਵਾਦੀ ਜਬਰ ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਚੋਣ ਰਾਜਨੀਤੀ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਕੇ, ਮਾਓਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਸੱਜੇ-ਪੱਖੀ ਤਾਕਤਾਂ ਲਈ ਰਾਹ ਪੱਧਰਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਝਾਰਖੰਡ ਅਤੇ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਵਰਗੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਹਿੰਸਕ ਹਰਕਤਾਂ  ਨੇ ਭਾਜਪਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਖੱਬੇ-ਪੱਖੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿਰੋਧੀ" ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਹੱਲਾ ਸ਼ੇਰੀ ਦਿੱਤੀ  ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਿਆਪਕ ਖੱਬੇ-ਪੱਖੀ ਅਤੇ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਗਏ ਹਨ।

ਅਸਫਲ ਮਾਓਵਾਦੀ ਨੀਤੀ ਦੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਤਜਰਬੇ

ਇਹ ਮਾਓਵਾਦੀਆਂ ਲਈ ਆਪਣੀ ਰਾਜਨੀਤੀ 'ਤੇ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਸਹੀ ਸਮਾਂ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਾਓਵਾਦੀ ਸਮੂਹਾਂ ਨਾਲ ਜੋ ਵਾਪਰਿਆ ਉਸ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਉਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦਾ । ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਮਾਓਵਾਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ਨੂੰ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਅਸਫਲਤਾਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਮੂਹ ਹਿੰਸਾ ਨੂੰ ਤਿਆਗ ਕੇ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਦੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਏ ਹਨ। ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ, ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ (ਮਾਓਵਾਦੀ) ਨੇ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਤੱਕ ਬਗਾਵਤ ਕੀਤੀ ਪਰ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਗਈ, ਚੋਣਾਂ ਲੜੀਆਂ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵੀ ਕੀਤੀ - ਇਹ ਸਾਬਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਤਰੀਕੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੰਘਰਸ਼ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਪੇਰੂ ਵਿੱਚ, ਸ਼ਾਈਨਿੰਗ ਪਾਥ ਦੀ ਬੇਰਹਿਮ ਬਗਾਵਤ ਇਸਦੇ ਨੇਤਾ ਅਬੀਮਾਈਲ ਗੁਜ਼ਮਾਨ ਦੇ ਫੜੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਢਹਿ ਗਈ, ਬਾਕੀ ਧੜੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹਿੰਸਾ ਕਾਰਨ ਹਾਸ਼ੀਏ 'ਤੇ ਆ ਗਏ।

ਤੁਰਕੀ ਵਿੱਚ, ਮਾਓਵਾਦੀ ਟੀਕੇਪੀ/ਐਮਐਲ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅੱਤ-ਖੱਬੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸਮੂਹ ਜਨਤਕ ਸਮਰਥਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹੇ ਅਤੇ ਰਾਜ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੁਚਲ ਦਿੱਤੇ ਗਏ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕਾਨੂੰਨੀ ਖੱਬੇ-ਪੱਖੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ।

ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਵਿੱਚ ਵੀ, ਜਿੱਥੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ (ਸੀਪੀਪੀ) ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਵਿੰਗ (ਐਨਪੀਏ) ਨੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਲੜਾਈ ਲੜੀ ਹੈ, ਅੰਦੋਲਨ ਸਥਿਰ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਾਡਰ ਫੌਜੀ ਦਬਾਅ ਅਤੇ ਲੋਕਪ੍ਰਿਯ ਸਮਰਥਨ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਆਤਮ ਸਮਰਪਣ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਮਾਓਵਾਦੀ ਲਹਿਰਾਂ, ਜਦੋਂ ਵਿਆਪਕ ਖੱਬੇਪੱਖੀ ਗੱਠਜੋੜਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਅਲੱਗ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਜਾਂ ਤਾਂ ਟੁੱਟ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਅਨੁਕੂਲ ਹੋਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਸਬਕ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ: ਜਨਤਕ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਮਰਥਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੰਘਰਸ਼ ਹਾਰ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਅਤੇ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਲਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਏਕੀਕਰਨ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਟੀਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਟਿਕਾਊ ਰਸਤਾ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਸੀਪੀਆਈ ਵੱਲੋਂ ਅਸਫਲ ਰਣਨੀਤੀਆਂ 'ਤੇ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਲਗਾਤਾਰ ਸੱਦਾ

ਨਕਸਲਵਾਦੀ ਲਹਿਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਹੀ ਸੀਪੀਆਈ ਨੇ ਪੁਲਿਸ ਅੱਤਿਆਚਾਰਾਂ ਅਤੇ ਨਕਸਲੀਆਂ ਦੇ ਝੂਠੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੀਆਂ ਹੱਤਿਆਵਾਂ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਇਸਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸੀਪੀਆਈ (ਐਮਐਲ), ਅਤੇ ਹੁਣ ਸੀਪੀਆਈ (ਮਾਓਵਾਦੀ) ਦੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਅਸਫਲ ਰਣਨੀਤੀਆਂ 'ਤੇ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਦੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ।

11 ਜੁਲਾਈ, 1970 ਨੂੰ ਇੱਕ ਫਰਜ਼ੀ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੇਮਪਾਟਾਪੂ ਸੱਤਿਆਨਾਰਾਇਣ ਅਤੇ ਆਦਿਭਟਲਾ ਕਾਲੀਆਸਮ ਦੀਆਂ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਹੱਤਿਆਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬੂਝਾ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਹੋਰਾਂ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸੀਪੀਆਈ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕੌਂਸਲ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੱਤਿਆਵਾਂ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਮਤਾ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸਨੇ ਸੀਪੀਆਈ (ਐਮਐਲ) ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਕਾਡਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਅਪਣਾਏ ਗਏ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਅਤੇ ਸਮੂਹਿਕ ਖਾੜਕੂਵਾਦ  ਦੇ ਗੁੰਮਰਾਹਕੁੰਨ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਦਾ ਵੀ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।

ਹਰ ਕੋਈ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਸੀਪੀਆਈ ਦੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਹੱਤਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਨ ਲਈ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਉਠਾਇਆ ਹੈ। ਸੀਪੀਆਈ ਨੇ ਸਲਵਾ ਜੁਡਮ ਦਾ ਵੀ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ 2005 ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਲਾਮਬੰਦ ਕਰਨ ਅਤੇ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਬਗਾਵਤ ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਤਾਇਨਾਤ ਕਰਨ ਲਈ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਇੱਕ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸਮੂਹ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮਾਓਵਾਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਸੀਪੀਆਈ ਮਾਓਵਾਦੀਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਅਜਿਹੇ ਰਾਜ-ਪ੍ਰਯੋਜਿਤ ਚੌਕਸੀ ਅੰਦੋਲਨਾਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾ ਰਹੀ ਸੀ।

ਆਪਣੀ  ਨੀਤੀ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰਤਾ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ, ਸੀਪੀਆਈ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਫਰਜ਼ੀ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਉਠਾਇਆ। 11 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਭ ਤੋਂ ਤਾਜ਼ਾ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ, ਇਸਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਕਤਲੇਆਮ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਕੁਦਰਤੀ ਜੰਗਲਾਂ ਅਤੇ ਖਣਿਜ ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਘਰਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ਕੌਡੀਆਂ ਦੇ ਭਾਅ ਦੇਣ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦੇਣ ਲਈ ਹਨ। ਸੀਪੀਆਈ ਦੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਸੰਦੋਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਵੀ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਕੇ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਫਰਜ਼ੀ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ।ਸੀਪੀਆਈ ਦਾ ਪੱਕਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ ਕਿ ਮਾਓਵਾਦੀ ਲਹਿਰ ਦਾ ਪਤਨ ਸਿਰਫ਼ ਸਰਕਾਰੀ ਦਮਨ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਉਨਾਂ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਪੁਰਾਣੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਮਾਡਲ ਨਾਲ ਚਿੰਬੜੇ ਰਹਿ ਕੇ, ਮਾਓਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਵਰਗਾਂ, ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਿੰਸਕ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਮਦਰਦ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਅਲੱਗ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ।

ਸੀਪੀਆਈ ਦਾ ਮਾਓਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦਾ ਸੱਦਾ ਸਮਰਪਣ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਵਿਹਾਰਕ ਪੁਨਰਗਠਨ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਟੀਚਾ ਅਸਲ ਸਮਾਜਿਕ ਤਬਦੀਲੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਰਸਤਾ ਜਨਤਕ ਸੰਗਠਨ, ਚੋਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ  ਅਤੇ ਨੀਤੀ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਵਿੱਚ ਹੈ-ਇੱਕ ਵਿਅਰਥ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ, ਜੋ ਸਿਰਫ ਰਾਜ ਵਲੋਂ ਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

ਇਤਿਹਾਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਫੈਸਲਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਮੌਜੂਦਾ ਹਾਲਾਤ ਵਿੱਚ, ਖੱਬੇ-ਪੱਖੀਆਂ ਲਈ ਛਾਪਾਮਾਰ ਯੁੱਧ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਹੀ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਵਿਹਾਰਕ ਰਸਤਾ ਹੈ।  ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅੰਦੋਲਨ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਢਹਿ ਜਾਵੇ ਮਾਓਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਸਬਕ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

Monday, April 7, 2025

ਐਮ ਏ ਬੇਬੀ ਚੁਣੇ ਗਏ CPI (M) ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ

ਖੱਬੀ ਏਕਤਾ ਦੀਆਂ ਉਮੀਦਾਂ ਹੋਰ ਵਧੀਆਂ 

ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਜਨ ਅਧਾਰ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਾਰਨ ਦੇ ਇੱਛੁਕ ਰਹੇ ਹਨ M A ਬੇਬੀ 

ਨਵੇਂ ਪੋਲਿਟ ਬਿਊਰੋ ਦੇ ਹੁਣ 18 ਮੈਂਬਰ ਹੋਣਗੇ ਜਦਕਿ ਪਹਿਲਾਂ 17 ਹੁੰਦੇ ਸਨ


ਮਦੁਰਾਇ
: 6 ਅਪ੍ਰੈਲ 2025: (ਕਾਮਰੇਡ ਸਕਰੀਨ ਡੈਸਕ)::

ਆਪਣੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੇ ਵੇਲੇ ਤੋਂ ਹੀ ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ (ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ) ਤਿੱਖੇ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਦਿਖਾਉਂਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਵੱਡਿਆਂ ਵੱਡਿਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦਿਆਂ ਵੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਫੌਰੀ ਨਫ਼ੇ ਨੁਕਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕਦੇ ਪਹਿਲ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ। ਸਿਧਾਂਤਕ ਤੌਰ ਤੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਤਰਕ ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਰੱਖਦਿਆਂ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਅਸੂਲਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਚੇਤੇ ਰੱਖਿਆ। ਕਈ ਵਾਰ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਵੀ ਹੋਇਆ ਪਰ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਿਰੜ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਛੱਡਿਆ। ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵੀ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਨਹੀਂ ਬਦਲੇ। ਸਿੰਗੂਰ ਅਤੇ ਨੰਦੀਗ੍ਰਾਮ ਵਰਗੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਤੇ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਤਿੱਖੀ ਆਲੋਚਨਾ ਵੀ ਹੋਈ ਪਰ ਪਾਰਟੀ ਅਡੋਲਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕਰਦੀ ਰਹੀ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗੜ੍ਹ ਵੀ ਪਾਰਟੀ ਹੱਥੋਂ ਨਿਕਲ ਗਏ ਪਰ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਕਦੇ ਕੋਈ ਘਬਰਾਹਟ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਈ। 

ਹੁਣ ਮਦੁਰਾਇ ਵਿੱਚ ਚੱਲੀ ਕਾਂਗਰਸ ਮੌਕੇ ਵੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਨਾਲ ਕੁਝ ਆਧੁਨਿਕ ਡੈਸਲੇ ਵੀ ਲਏ ਅਤੇ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਵੀ ਕੀਤੀਆਂ। ਮਦੁਰਾਇ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਲਏ ਗਏ ਫੈਸਲਿਆਂ ਦੇ ਦੂਰਗਾਮੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵੀ ਨਿਸਚੇ ਹੀ ਚੰਗੇ ਪੈਣਗੇ। ਇਸ ਕਾਂਗਰਸ ਮੌਕੇ ਹੀ ਮਰੀਅਮ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਬੇਬੀ, ਜਿਨ੍ਹਾ ਨੂੰ ਐੱਮ ਏ ਬੇਬੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਐਤਵਾਰ ਇੱਥੇ ਸੀ ਪੀ ਆਈ (ਐੱਮ) ਦੀ 24ਵੀਂ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਚੁਣ ਲਿਆ ਗਿਆ। 

ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸੀਤਾ ਰਾਮ ਯੇਚੁਰੀ ਦੀ ਥਾਂ ਲੈਣਗੇ, ਜਿਨ੍ਹਾ ਦਾ ਸਤੰਬਰ 2024 ਵਿੱਚ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਵੇਲੇ 71 ਸਾਲਾ ਕਾਮਰੇਡ ਬੇਬੀ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਸਵਰਗੀ ਕਾਮਰੇਡ ਈ ਐੱਮ ਐੱਸ ਨੰਬੂਦਰੀਪਾਦ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਿੱਖੇ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਬਣਨ ਵਾਲੇ ਕੇਰਲਾ ਦੇ ਦੂਜੇ ਆਗੂ ਹਨ। ਕਾਮਰੇਡ ਯੇਚੁਰੀ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਰਤ ਕੋਆਰਡੀਨੇਟਰ ਵਜੋਂ ਪਾਰਟੀ ਚਲਾ ਰਹੇ ਸਨ।

ਕੇਰਲਾ ਦੇ ਕੋਲਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਰਾਕੁਲਮ ਦੇ ਬੇਬੀ ਕੇਰਲਾ ਦੇ ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਵੀ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਉਹ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵਿੰਗ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਰਾਹੀਂ ਸਰਗਰਮ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਆਏ ਸਨ। ਉਹ 1986 ਤੋਂ 1998 ਤੱਕ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਦੋ ਵਾਰ ਮੈਂਬਰ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਉਹ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਉਸ ਗਰੁੱਪ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ ਕਿ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਆਧਾਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ੋਰ ਲਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

84 ਮੈਂਬਰੀ ਨਵੀਂ ਕੇਂਦਰੀ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਕਾਮਰੇਡ ਬੇਬੀ ਨੂੰ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਚੁਣਿਆ। ਉਹ 2012 ਤੋਂ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਪੋਲਿਟ ਬਿਊਰੋ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਕਿਸਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਸ਼ੋਕ ਧਵਾਲੇ, ਬੀ ਵੀ ਰਘਾਵੁੱਲੂ ਤੇ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਮੁਹੰਮਦ ਸਲੀਮ ਦੇ ਨਾਵਾਂ ’ਤੇ ਵੀ ਚਰਚਾ ਹੋਈ ਪਰ ਆਖਰ ਕਾਮਰੇਡ ਬੇਬੀ ਹੀ ਚੁਣੇ ਗਏ। 

ਚੇਤੇ ਰਹੇ ਕਿ 72 ਸਾਲਾ ਧਵਾਲੇ ਨੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਲਾਂਗ ਮਾਰਚ ਜਥੇਬੰਦ ਕੀਤਾ ਸੀ ਪਰ ਉਮਰ ਕਰਕੇ ਉਹ ਪੱਛੜ ਗਏ। ਇੱਕ ਵਰਗ ਨੇ 78 ਸਾਲਾ ਬਿ੍ਰੰਦਾ ਕਰਤ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਕੀਤੀ ਸੀ ਜਦਕਿ ਕੁਝ ਹੋਰ ਮਾਣਿਕ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸੀ ਪਰ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਮਰ ਹੱਦ (75) ਵਿੱਚ ਛੋਟ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ।

ਨਵੇਂ ਚੁਣੇ ਗਏ ਪੋਲਿਟ ਬਿਊਰੋ ਦੇ 18 ਮੈਂਬਰ ਹੋਣਗੇ। ਪਹਿਲਾਂ 17 ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਪੋਲਿਟ ਬਿਊਰੋ ਵਿੱਚ 8 ਨਵੇਂ ਚਿਹਰੇ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਰਤ, ਬਿ੍ਰੰਦਾ ਕਰਤ ਤੇ ਤਿ੍ਰਪੁਰਾ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਮਾਣਿਕ ਸਰਕਾਰ ਸਣੇ 8 ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ 75 ਸਾਲ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਦੇ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਪੋਲਿਟ ਬਿਊਰੋ ਵਿੱਚੋਂ ਹਟਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। 

ਬਾਹਰ ਹੋਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੂਰੀਆਕਾਂਤ ਮਿਸ਼ਰਾ, ਸੁਭਾਸਨੀ ਅਲੀ, ਸ੍ਰੀਨਿਵਾਸ ਰਾਓ ਤੇ ਜੀ ਰਾਮਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਵੀ ਹਨ। ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਗੱਲ ਇਹ ਵੀ ਕਿ 75 ਸਾਲ ਦੀ ਹੱਦ ਤੋਂ ਸਿਰਫ ਕੇਰਲਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਪਿਨਾਰਾਈ ਵਿਜਯਨ (79) ਨੂੰ ਛੋਟ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਨਵੇਂ ਪੋਲਿਟ ਬਿਊਰੋ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਿਨਾਰਾਈ ਵਿਜਯਨ, ਬੀ ਵੀ ਰਘਾਵੁੱਲੂ, ਤਪਨ ਸੇਨ, ਨਿਲੋਤਪਲ ਬਾਸੂ, ਮੁਹੰਮਦ ਸਲੀਮ, ਏ ਵਿਜੇਰਾਘਵਨ, ਅਸ਼ੋਕ ਧਵਾਲੇ, ਰਾਮਚੰਦਰ ਡੋਮੇ, ਐੱਮ ਵੀ ਗੋਵਿੰਦਨ, ਕਿਸਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਵਿਜੂ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ, ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਡੈਮੋਕਰੇਟਿਕ ਵੋਮੈਨਜ਼ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੀ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਮਰੀਅਮ ਧਵਾਲੇ, ਲੋਕ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਅਮਰਾ ਰਾਮ, ਅਰੁਣ ਕੁਮਾਰ, ਯੂ ਵਾਸੂਕੀ, ਕੇ ਬਾਲਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ, ਜਤਿੰਦਰ ਚੌਧਰੀ, ਸ੍ਰੀਦੀਪ ਭੱਟਾਚਾਰੀਆ, ਅਰੁਣ ਕੁਮਾਰ ਤੇ ਐੱਮ ਏ ਬੇਬੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਐਤਕੀਂ 85 ਮੈਂਬਰੀ ਕੇਂਦਰੀ ਕਮੇਟੀ ਵਿੱਚ 17 ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਸਣੇ 30 ਨਵੇਂ ਮੈਂਬਰ ਪਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਰਤ, ਬ੍ਰਿੰਦਾ ਕਰਾਤ, ਮਾਣਿਕ ਸਰਕਾਰ, ਸੁਭਾਸਨੀ ਅਲੀ, ਐੱਸ ਰਾਮਾਚੰਦਰਨ ਪਿੱਲੈ, ਬਿਮਾਨ ਬਾਸੂ ਤੇ ਹਨਨ ਮੋਲ੍ਹਾ ਕੇਂਦਰੀ ਕਮੇਟੀ ਵਿੱਚ ਸਪੈਸ਼ਲ ਇਨਵਾਇਟੀ ਹੋਣਗੇ। ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਜੌਹਨ ਬਿ੍ਰਟਸ, ਸੁਧਾਨਵਾ ਦੇਸ਼ਪਾਂਡੇ, ਬਾਲ ਸਿੰਘ ਤੇ ਸੁਦੀਪ ਦੱਤਾ ਕੇਂਦਰੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਪਰਮਾਨੈਂਟ ਇਨਵਾਇਟੀ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ।

ਪਾਰਟੀ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਉਦੋਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਪਾਰਟੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਖੁਸਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਜਨਤਕ ਆਧਾਰ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਯਤਨਸ਼ੀਲ ਹੈ। ਇਸ ਵੇਲੇ ਪਾਰਟੀ ਸਿਰਫ ਕੇਰਲਾ ਵਿੱਚ ਖੱਬੇ ਭਾਈਵਾਲਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਸਰਕਾਰ ਚਲਾ ਰਹੀ ਹੈ।

Sunday, April 6, 2025

ਆਓ ਆਪਾਂ ਰਲ ਕੇ ਜਨਤਕ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰੀਏ

ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਰਸਤਾ ਇੱਕਜੁੱਟ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਲੜਨਾ ਹੈ!

(ਕਾਮਰੇਡ ਡੀ. ਰਾਜਾ, ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ, ਸੀਪੀਆਈ ਵਲੋਂ 2 ਤੋਂ 6 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2025 ਤੱਕ ਮਦੁਰਾਈ ਵਿਖੇ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੀਪੀਆਈ(ਐਮ) ਦੀ 24ਵੀਂ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਭਾਸ਼ਣ )

*ਪੰਜਾਬੀ ਰੂਪਾਂਤਰ:ਐਮ ਐਸ ਭਾਟੀਆ*
ਸਾਥੀਓ, ਇੱਥੇ ਮੌਜੂਦ ਭਰਾਤਰੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਆਗੂਓ, ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਵੱਲੋਂ ਇਨਕਲਾਬੀ ਸ਼ੁਭਕਾਮਨਾਵਾਂ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਮਦੁਰਾਈ ਵਿੱਚ ਇਸ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਾਰਟੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸੀਪੀਆਈ(ਐਮ) ਦਾ ਨਿੱਘਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ - ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਸ਼ਹਿਰ ਜਿੱਥੇ, ਪਹਿਲਾਂ, ਅਣਵੰਡੇ ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਨਿਰਣਾਇਕ ਕਾਂਗਰਸਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੇ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਲੋਕਾਂ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੱਬੇ-ਕੁਚਲੇ ਵਰਗਾਂ ਦੀ ਜੁਝਾਰੂ ਪਰੰਪਰਾ ਤੋਂ ਤਾਕਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਅੱਜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਥੀਆਂ ਦੀ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਬਸਤੀਵਾਦ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ, ਸਗੋਂ ਜਗੀਰਦਾਰੀ, ਜਾਤੀ ਜ਼ੁਲਮ ਅਤੇ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਵੀ ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਵਾਰ ਦਿੱਤੀਆਂ।

ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਥਿਤੀ

ਸਾਥੀਓ, ਵਿਸ਼ਵ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਇੱਕ ਡੂੰਘੇ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚ ਫਸੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਨਵਉਦਾਰਵਾਦੀ ਹਮਲੇ ਨੇ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਨਾ ਤਾਂ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਲਿਆਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸਥਿਰਤਾ। ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਅਸਮਾਨਤਾ  ਹੈ। ਮੁੱਠੀ ਭਰ ਅਰਬਪਤੀਆਂ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਦੌਲਤ ਸਮੁੱਚੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਦੌਲਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਆਈਐਮਐਫ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਹਾਂਦੀਪਾਂ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਦੁੱਖ ਲਿਆਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਾਰਕਸ ਨੇ ਸਹੀ ਦੇਖਿਆ,"ਪੂੰਜੀ ਸਿਰ ਤੋਂ ਪੈਰਾਂ ਤੱਕ, ਹਰ ਰੋਮ ਤੋਂ, ਖੂਨ ਅਤੇ ਗੰਦਗੀ ਨਾਲ ਟਪਕਦੀ ਹੈ।"

ਅਸੀਂ ਅੰਤਰ-ਸਾਮਰਾਜੀ ਵਿਰੋਧਤਾਈਆਂ ਨੂੰ ਤਿੱਖਾ ਹੁੰਦਾ ਵੀ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਨਾਟੋ ਦੇ ਭੜਕਾਊ ਵਿਸਥਾਰ ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਵਿੱਚ ਜੰਗ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਅਸਥਿਰਤਾ ਨੂੰ ਹੋਰ ਡੂੰਘਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਕੀਮਤ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਚੁਕਾਉਣੀ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਾਮਰਾਜੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸਮਰਥਤ ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ ਨੇ ਪੱਛਮੀ ਸ਼ਾਸਨਾਂ ਦੇ ਪਖੰਡ ਨੂੰ ਬੇਨਕਾਬ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਜੋ ਯੁੱਧ ਅਪਰਾਧਾਂ ਦੀ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਕਸਾਉਂਦੇ ਹੋਏ "ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ" ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਲੈਨਿਨ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, "ਸਾਮਰਾਜਵਾਦ ਯੁੱਧ ਹੈ।"
 ਅੱਜ, ਸਾਮਰਾਜਵਾਦ ਦਾ ਚਰਿੱਤਰ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਨੰਗਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।

ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ, ਪੂੰਜੀਵਾਦੀਆਂ ਵਲੋਂ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਲੁੱਟ ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਜਲਵਾਯੂ ਸੰਕਟ, ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਬਚਾਅ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਵੀ,ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਹੋਣ ਲਈ ਛੱਡ ਕੇ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤਾਂ ਅਮੀਰਾਂ ਲਈ ਕਿਲ੍ਹੇ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਬਲਦੀ ਤੇ ਤੇਲ ਪਾਉਣਾ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੱਜੇ-ਪੱਖੀ ਤਾਕਤਾਂ ਦਾ ਉਭਾਰ ਅਤੇ ਏਕੀਕਰਨ ਸਿਰਫ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨੂੰ ਉਖਾੜ ਸੁੱਟਣ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਸਲ ਕੰਮ ਤੋਂ ਧਿਆਨ ਹਟਾਉਣ , ਉਲਝਾਉਣ ਅਤੇ ਅਸਥਿਰ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ।

ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਥਿਤੀ: ਸੰਕਟ ਹੇਠ ਭਾਰਤ

ਸਾਥੀਓ, ਇਹ ਸਾਡੀ ਆਪਣੀ ਧਰਤੀ ਹੈ ਜੋ ਇਨਕਲਾਬੀ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੁਕਾਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਦੀਆਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੀ ਇਸੇ ਧਰਤੀ 'ਤੇ, ਤਿਰੂਵੱਲੂਵਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ "ਪਿਰਾਪੋਕੁੱਮ ਏਲਾ ਉਇਰਕੁਮ!" ( ਜਨਮ ਤੋਂ ਸਾਰੇ ਬਰਾਬਰ ਹਨ)। ਇਸ ਸਰਵ ਵਿਆਪਕ ਅਤੇ ਸਦੀਵੀਂ ਦਾਅਵੇ ਦੇ ਉਲਟ, ਅਸੀਂ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅਸਮਾਨਤਾ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਵਿਤਕਰੇ ਦੀ ਢਾਂਚਾਗਤ ਅਤੇ ਵਿਕਸਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਨੂੰ ਲੜਨਾ ਪਵੇਗਾ।
 
ਸਾਥੀਓ, ਭਾਰਤ ਅੱਜ ਇੱਕ ਟੁੱਟਣ ਵਾਲੇ ਬਿੰਦੂ 'ਤੇ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ-ਆਰਐਸਐਸ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਵਰਗ, ਜਾਤ ਅਤੇ ਪਿਤਾ-ਪੁਰਖੀ ਸੱਤਾ ਦੇ ਢਾਂਚਾਗਤ ਜ਼ੁਲਮ ਬੇਰਹਿਮ ਹੋ ਗਏ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਬੁਰਜੂਆਜ਼ੀ ਅਤੇ ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰਾਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਵਰਗਾਂ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੰਦ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਆਓ ਅਸੀਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਹੀਏ: ਭਾਰਤ ਸਿਰਫ਼ ਮਾੜੇ ਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਨਹੀਂ ਹੈ; ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਦੇ ਅਧੀਨ ਦਮ ਘੁੱਟ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਮੀਰ ਅਤੇ ਗਰੀਬ ਵਿਚਕਾਰ ਪਾੜਾ ਕਦੇ ਵੀ ਇੰਨਾ ਸ਼ਰਮਨਾਕ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਸ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਉੱਪਰਲੇ 1% ਲੋਕ ਹੁਣ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦੌਲਤ ਦੇ 40% ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਮਾਲਕ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਅੱਧੀ ਆਬਾਦੀ ਦੋ ਸਮੇਂ ਦੀ ਰੋਟੀ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।

ਮਾਰਕਸ ਅਤੇ ਏਂਗਲਜ਼ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ
"ਹੁਣ ਤੱਕ ਮੌਜੂਦ ਸਾਰੇ ਸਮਾਜ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਜਮਾਤੀ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ"। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਜਮਾਤੀ ਸੰਘਰਸ ਜਾਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ -ਜੋ ਸਮਾਜਿਕ ਜ਼ੁਲਮ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਭਿਆਨਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ। ਜਾਤ ਅਤੇ ਜਮਾਤੀ ਜ਼ੁਲਮ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਨਹੀਂ ਹਨ - ਉਹ ਇਕਮਿਕ  ਹਨ। ਜ਼ਮੀਨੀ ਮਾਲਕੀ , ਉਜਰਤ ਢਾਂਚੇ, ਸਿੱਖਿਆ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਬੁਨਿਆਦੀ ਮਨੁੱਖੀ ਸਨਮਾਨ  ਦਲਿਤ, ਆਦਿਵਾਸੀ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਹਾਸ਼ੀਏ 'ਤੇ ਧੱਕੇ ਗਏ ਵਰਗ, ਅਜੇ ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਤੋਂ ਵਿਰਵੇ ਹਨ। ਡਾ. ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, "ਜਾਤ ਸਿਰਫ਼ ਕਿਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਨਹੀਂ ਹੈ; ਇਹ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਹੈ।" ਅੱਜ, ਹਾਕਮ ਵਰਗ, ਹਿੰਦੂਤਵ ਤਾਕਤਾਂ ਨਾਲ ਹੱਥ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਦੇ ਭੇਸ ਵਿੱਚ ਪਰੇਡ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਮਨੂ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਸ਼ਾਸਨ ਅਧੀਨ ਪਿੱਤਰਸੱਤਾ ਵੀ ਵਧ-ਫੁੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਔਰਤਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਹਿੰਸਾ, ਵਿਤਕਰਾ ਅਤੇ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਸੰਸਥਾਗਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਕਮ ਵਰਗ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੰਡਣ ਅਤੇ ਹੁਕਮ ਦੇਣ ਲਈ ਪਿੱਤਰਸੱਤਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸ਼ਾਨ ਸਮਝਦੇ ਹਨ।

ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਵੱਲ ਧੱਕ ਰਹੀ ਹੈ। ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਸੰਕਟ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਵੱਲ ਧੱਕ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਨਤਕ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਿਹਤ  ਨੂੰ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਢੰਗ ਨਾਲ ਤਬਾਹ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ - ਸੰਗਠਿਤ ਹੋਣ, ਅਸਹਿਮਤੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ, ਹੱਕ ਮੰਗਣ  - ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਹਮਲੇ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੈਤਾਨ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਬਦਨਾਮ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।  ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਨੂੰ ਆਰਐਸਐਸ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੇ ਪੇਸ਼ੇ ਨੂੰ ਅਪਰਾਧੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਗਣਰਾਜ ਦੇ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖ-ਜਮਹੂਰੀ ਤਾਣੇ-ਬਾਣੇ ਨੂੰ  ਤੋੜਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

 ਆਰਐਸਐਸ-ਭਾਜਪਾ ਗੱਠਜੋੜ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ,ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹੇਆਮ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਸਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਥੰਮ੍ਹਾਂ - ਸਮਾਜਵਾਦ, ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖਤਾ, ਫੈਡਰਲਿਜ਼ਮ  ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਨਿਆਂ - ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਗਣਰਾਜ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹਮਲਾ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਹੈ। ਇੱਕ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਰਐਸਐਸ  ਫਿਰਕੂ ਅਤੇ ਫਾਸ਼ੀਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ  ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਵੰਡਣ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਜਥੇਬੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਮੁਸੋਲਿਨੀ ਅਤੇ ਹਿਟਲਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਗਠਨਾਤਮਕ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਆਰਐਸਐਸ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸ਼ਾਖਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੰਘ ਪਰਿਵਾਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,  ਮਿਲ ਕੇ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੇ ਖਿਲਾਫ  ਫਾਸ਼ੀਵਾਦੀ ਨਫ਼ਰਤ ਨੂੰ ਫੈਲਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਸਦ ਵਰਗੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬੇਲੋੜਾ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹਿਟਲਰ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਕੱਠੇ ਮਿਲ ਕੇ, ਸੰਘ ਪਰਿਵਾਰ ਇੱਕ ਧਰਮ- ਅਧਾਰਿਤ, ਕਾਰਪੋਰੇਟ-ਸ਼ਾਸਤ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਦੇਖਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਬਹੁਗਿਣਤੀਵਾਦ, ਜਾਤ ਅਤੇ ਪੂੰਜੀ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਰੋਕ-ਟੋਕ ਦੇ ਹਾਵੀ ਹੋਣਗੇ।

ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੇ  ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਨਾਲ ਲੜਦੇ ਹੋਏ ਇਹ ਨਾਅਰਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, "ਇਨਕਲਾਬ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦਾ  ਹੱਕ ਹੈ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ  ਜਨਮ ਸਿੱਧ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ।"  ਸਮਾਂ ਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਆਰਐਸਐਸ-ਭਾਜਪਾ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਵਾਪਸ ਲਈ ਜਾਵੇ।

ਕਮਿਊਨਿਸਟਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕੰਮ

ਸਾਥੀਓ, ਮੌਜੂਦਾ ਸਥਿਤੀ ਮੰਗ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ, ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਮੌਕੇ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰੀਏ। ਸਾਰੀਆਂ ਕਮਿਊਨਿਸਟਾਂ ਅਤੇ ਖੱਬੀਆਂ ਤਾਕਤਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਕਾਰਪੋਰੇਟ-ਫਿਰਕੂ ਹਮਲੇ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਨਿਰਣਾਇਕ ਵਿਰੋਧ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਧਾਂਤਕ ਏਕਤਾ ਬਣਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਬੇਜ਼ੁਬਾਨਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼, ਅਸੰਗਠਿਤਾਂ ਦੇ ਸੰਗਠਨ ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਵਾਨਾਂ ਦੀ ਉਮੀਦ ਬਣਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਸਾਨੂੰ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ, ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ - ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਆਰਥਿਕ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ, ਸਗੋਂ ਜਾਤ ਅਤੇ ਪਿਤਰਸੱਤਾ ਦੇ ਡੂੰਘੇ ਜੜ੍ਹਾਂ ਵਾਲੇ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਵੀ। ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ "ਜੈ ਭੀਮ," "ਇਨਕਲਾਬ ਜ਼ਿੰਦਾਬਾਦ," ਅਤੇ "ਲਾਲ ਸਲਾਮ" ਦੇ ਨਾਅਰੇ ਸਿਰਫ਼ ਸ਼ਬਦ ਨਾ ਹੋਣ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲ ਲਹਿਰ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਨਾਅਰੇ ਹੋਣ। ਇਹ ਹੁਣ ਕੋਈ ਵਿਕਲਪ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਾਥੀਓ - ਇਹ ਸਾਡਾ ਇਨਕਲਾਬੀ ਫਰਜ਼ ਹੈ।

ਜਨਤਕ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਿਹਤ, ਰੁਜ਼ਗਾਰ, ਭੋਜਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ "ਕਲਿਆਣਕਾਰੀ ਮੰਗਾਂ" ਨਹੀਂ ਹਨ - ਇਹ ਸਮਾਜਿਕ ਨਿਆਂ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸਨਮਾਨ ਦੇ ਸਾਧਨ ਹਨ।

ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸੋਚ ਲਈ ਵੀ ਲੜਾਈ ਲੜਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ - ਡਿਜਿਟਲ ਟੂਲ ਅਤੇ ਸਮੇਤ ਏਆਈ  - ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਚੁਣੌਤੀ ਨੂੰ ਦਲੇਰੀ ਨਾਲ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਗਿਆਨ ਤੱਕ ਸਰਵਵਿਆਪੀ ਪਹੁੰਚ, ਤਕਨੀਕੀ ਸਮਾਨਤਾ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਵਸਤੂਕਰਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਆਖ਼ਰਕਾਰ, ਇਹ ਲੈਨਿਨ ਹੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਸਾਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਸੀ, "ਕਮਿਊਨਿਜ਼ਮ ਸੋਵੀਅਤ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਹੈ।" ਅੱਜ, ਇਹ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਤਾਕਤ ਅਤੇ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਅੱਗੇ ਦਾ ਰਸਤਾ

ਸਾਥੀਓ, ਸਮਾਂ ਝਿਜਕਣ ਦਾ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਕਾਰਵਾਈ ਦਾ ਹੈ। ਸਥਿਤੀ ਗੰਭੀਰ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਭਰੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਅਸੀਂ ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸੰਕਟ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਮੌਕੇ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ  ਹਨ - ਬਸ਼ਰਤੇ ਅਸੀਂ ਉਦਾਹਰਣ ਬਣ ਕੇ  ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋਈਏ।
 
ਆਓ ਆਪਾਂ ਜਨਤਕ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰੀਏ। ਆਓ ਆਪਾਂ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ, ਕਿਸਾਨਾਂ, ਨੌਜਵਾਨਾਂ, ਔਰਤਾਂ, ਦਲਿਤਾਂ, ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ, ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ - ਸਾਰੇ ਜੋ ਦੱਬੇ-ਕੁਚਲੇ ਹੋਏ ਹਨ - ਨੂੰ ਲਾਲ ਝੰਡੇ ਹੇਠ ਲਾਮਬੰਦ ਕਰੀਏ। ਆਓ ਅਸੀਂ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਆਰਐਸਐਸ-ਭਾਜਪਾ ਦਾ, ਸਗੋਂ ਉਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰੀਏ ਜੋ ਸ਼ੋਸ਼ਣ, ਅਸਮਾਨਤਾ ਅਤੇ ਅਨਿਆਂ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਸਾਨੂੰ ਮਾਰਕਸਵਾਦ-ਲੈਨਿਨਵਾਦ ਨੂੰ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਮੁੜ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ - ਅਭਿਆਸ ਰਾਹੀਂ ਇਹ ਸਾਬਤ ਕਰਨਾ ਕਿ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਮੁਕਤੀ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਲੈਨਿਨ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਯਾਦ ਦਿਵਾਇਆ, "ਇਨਕਲਾਬੀ ਸਿਧਾਂਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ, ਕੋਈ ਇਨਕਲਾਬੀ ਲਹਿਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ।" ਪਰ ਇਸ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਲੱਖਾਂ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਪੈਰਾਂ 'ਤੇ ਚੱਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

       ਲੋਕ ਉੱਠਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਨ। ਆਓ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਭਰੋਸੇ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣੀਏ। ਆਓ ਅਸੀਂ ਲਾਲ ਝੰਡੇ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਰੱਖੀਏ - ਉਮੀਦ, ਵਿਰੋਧ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ।

ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਰਸਤਾ ਇੱਕਜੁੱਟ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਲੜਨਾ ਹੈ!

ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੀ ਪਾਰਟੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਕਾਮਨਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।
ਲਾਲ ਸਲਾਮ! ਲਾਲ ਸਲਾਮ! 

Friday, April 4, 2025

ਮਹਿੰਦਰ ਸਾਥੀ ਯਾਦਗਾਰੀ ਮੰਚ ਵੱਲੋਂ 6 ਅਪਰੈਲ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਮਾਗਮ

Posted by Kanwaljit Kaur Dhillon on 4 April 2025 at 06:33 PM

ਮਰੇਡ ਲਾਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਸਵੈਜੀਵਨੀ 'ਹੱਕ ਸੱਚ ਦਾ ਸੰਗਰਾਮ' ਹੋਵੇਗੀ ਮੋਗਾ ਵਿਖੇ ਰਿਲੀਜ਼ 


ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ
: 4 ਅਪ੍ਰੈਲ 2025: (ਕਾਰਤਿਕਾ ਕਲਿਆਣੀ ਸਿੰਘ//ਕਾਮਰੇਡ ਸਕਰੀਨ ਡੈਸਕ)::

ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਸ਼ਬਦ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਣ ਤਾਂ ਉਹ ਅਮਰ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਵੇਲਿਆਂ ਦੀ ਸਰਗਰਮ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਕੰਵਲਜੀਤ ਕੌਰ ਢਿੱਲੋਂ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਨੇੜਿਓਂ ਹੋ ਕੇ ਦੇਖਿਆ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਕਾਮਰੇਡ ਲਾਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਸਵੈਜੀਵਨੀ 'ਹੱਕ ਸੱਚ ਦਾ ਸੰਗਰਾਮ' ਮਹਿੰਦਰ ਸਾਥੀ ਯਾਦਗਾਰੀ ਮੰਚ ਵੱਲੋਂ 6 ਅਪਰੈਲ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਕਾਲਜ ਮੋਗਾ ਵਿਖੇ ਰੀਲੀਜ਼ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। 

ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਰਚਨਾ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੀ ਸਾਖੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਮੈਨੂੰ ਸੰਪਾਦਕ ਵਜੋਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਿਭਾਉਣ ਦਾ ਵੀ ਅਵਸਰ ਮਿਲਿਆ ਜੋ ਇਕ ਅਨੋਖਾ ਅਹਿਸਾਸ ਸੀ। ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਗ਼ਦਰੀ ਬਾਬਾ ਰੂੜ ਸਿੰਘ ਚੂਹੜ ਚੱਕ ਦੇ ਨਾਲ ਬਿਤਾਏ ਪਲਾਂ, ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਦੀ ਅਧਿਆਪਕ ਲਹਿਰ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ਮਈ ਇਤਿਹਾਸ, ਪੈਨਸ਼ਨਰ ਐਸੋਸ਼ੀਏਸ਼ਨ ਦੇ ਮੁੱਢ ਅਤੇ ਇਲਾਕੇ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਲਹਿਰਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਬਾਤ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਮੋਗਾ ਦੇ ਨੇੜੇ ਵਸਣ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਅਦੀਬਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਜਕ ਕਾਰਕੁਨਾ ਨੂੰ ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦੀ ਹਾਂ। ਨਿਸਚੇ ਹੀ ਇਹ ਇੱਕ ਯਾਦਗਾਰੀ ਸਮਾਗਮ ਹੋਵੇਗਾ। 

ਇਹ ਸਮਾਗਮ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸਬੂਤ ਵੀ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਜਾਗਦੀ ਚੇਤਨਾ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਦੇ ਦੇਹਾਂਤ ਦਾ ਅਫਸੋਸ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਬਲਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜਿਸਮਾਨੀ ਗੈਰਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਗਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਤੱਕ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਸਾਬਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ 

ਜਿਸਮ ਕੀ ਮੌਤ ਕੋਈ ਮੌਤ ਨਹੀਂ ਹੋਤੀ ਹੈ,

ਜਿਸਮ ਮਿਟ ਜਾਨੇ ਸੇ,ਇਨਸਾਨ ਨਹੀਂ ਮਿਟ ਜਾਤੇ,

ਧੜਕਨੇ ਰੁਕਨੇ ਸੇ, ਅਰਮਾਂਨ ਨਹੀਂ ਮਿਟ ਜਾਤੇ,

ਹੋਂਠ ਸਿਲ ਜਾਨੇ ਸੇ ,ਐਲਾਨ ਨਹੀਂ ਰੁਕ ਜਾਤੇ।.!

ਇਹ ਸਵੈ ਜੀਵਨੀ ਵੀ ਇਹਂਨਾਂ ਜੋਸ਼ੀਲੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਲੈ ਕੇ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਡਾ ਸਭਨਾਂ ਦਾ ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਹੋਣਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵੀ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਊਰਜਾ ਦੇਵੇਗਾ। 

ਸਮਾਜਿਕ ਚੇਤਨਾ ਅਤੇ ਜਨ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ  ਹੋਏ ਬਲਾਗ ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗੀ ਬਣੋ। ਜੋ ਵੀ ਰਕਮ ਤੁਸੀਂ ਹਰ ਰੋਜ਼, ਹਰ ਹਫਤੇ, ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਜਾਂ ਕਦੇ ਕਦਾਈਂ ਇਸ ਸ਼ੁਭ ਕੰਮ ਲਈ ਕੱਢ ਸਕਦੇ ਹੋ ਉਹ ਜ਼ਰੂਰ ਕੱਢੋ। ਹੇਠਲੇ ਬਟਨ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰ ਕੇ ਤੁਸੀਂ ਸਹਿਜੇ ਹੀ ਅਜਿਹਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।

Thursday, April 3, 2025

ਸੀਪੀਆਈ (ਐਮ) ਨੂੰ ਮਜਬੂਤ ਕਰਨਾ ਹੀ ਮਾਸਟਰ ਭਗਤ ਰਾਮ ਨੂੰ ਸੱਚੀ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ

Sent By Comrade L S Taggad on Wednesday 2nd April 2025 at 20:59 WhatsApp

ਮਾਸਟਰ ਭਗਤ ਰਾਮ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ ਤੇ ਸੋਗ ਦੀ ਲਹਿਰ 

ਕਾਮਰੇਡ ਤੱਗੜ, ਗੁਰਚੇਤਨ ਬਾਸੀ ਅਤੇ ਬੀਬੀ ਤੱਗੜ ਵੱਲੋਂ ਡੂੰਘੇ ਦੁੱਖ ਅਤੇ ਅਫਸੋਸ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ 

ਕਾਮਰੇਡ ਤੱਗੜ ਅਤੇ ਬੀਬੀ ਗੁਰਪਰਮਜੀਤ ਕੌਰ ਤੱਗੜ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦੇ ਮੌਕੇ ਤੇ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਮਾਸਟਰ ਭਗਤ ਰਾਮ ਜੀ

ਜਲੰਧਰ: 2 ਅਪ੍ਰੈਲ 2025: (ਰੋਗਿਜ਼ ਸੋਢੀ//ਕਾਮਰੇਡ ਸਕਰੀਨ ਬਿਊਰੋ)::

ਸੀਪੀਆਈ ( ਐਮ ) ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਲੋਕ ਮੈਬਰ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੇ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰੇ ਆਗੂ ਮਾਸਟਰ ਭਗਤ ਰਾਮ ਜੀ ਜਿਨਾਂ ਦਾ ਕੈਂਸਰ ਦੀ ਨਾਮੁਰਾਦ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ 82 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਕੱਲ ਸਵੇਰੇ ਟੋਰੰਟੋ (ਕੈਨੇਡਾ) ਵਿੱਚ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਨੂੰ ਸੀਪੀਆਈ (ਐਮ) ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਆਗੂ ਅਤੇ ਸੂਬਾਈ ਕੰਟਰੋਲ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਕਾਮਰੇਡ ਲਹਿੰਬਰ ਸਿੰਘ ਤੱਗੜ ਨੇ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦਿੱਤੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਸ ਮੌਕੇ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸੀਨੀਅਰ ਆਗੂ ਅਤੇ ਕਾਮਰੇਡ ਹਰਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸੁਰਜੀਤ ਦੇ ਸਪੁੱਤਰ ਕਾਮਰੇਡ ਗੁਰਚੇਤਨ ਸਿੰਘ ਬਾਸੀ ਅਤੇ ਬੀਬੀ ਗੁਰਪਰਮਜੀਤ ਕੌਰ ਤੱਗੜ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਭਗਤਰਾਮ ਜੀ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਭੇਂਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। 

ਇਹਨਾਂ ਆਗੂਆਂ ਵੱਲੋਂ ਮਾਸਟਰ ਭਗਤ ਰਾਮ ਜੀ ਦੀ ਮੌਤ ਤੇ ਡੂੰਘੇ ਦੁੱਖ, ਅਫਸੋਸ ਅਤੇ ਹਮਦਰਦੀ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਕਾਮਰੇਡ ਤੱਗੜ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਪ੍ਰੈਸ ਨੋਟ ਰਾਹੀਂ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਮਾਸਟਰ ਭਗਤ ਰਾਮ ਜੀ 1977 ਵਿੱਚ ਸੀਪੀਆਈ (ਐਮ) ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਵੱਜੋਂ ਹਲਕਾ ਫਿਲੌਰ (ਰਿਜ਼ਰਵ) ਤੋਂ 6ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸਨ। 

ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ  2,76,973  ਵੋਟਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨੂੰ ਕੇਵਲ 1,27,942 ਵੋਟਾਂ ਹੀ ਮਿਲੀਆਂ ਸਨ।  ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਅਨੇਕਾਂ ਲੋਕ ਪੱਖੀ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ੋਰ ਸ਼ੋਰ ਨਾਲ ਉਠਾਇਆ। ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਹਰ ਪੱਖ ਤੋਂ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਲੰਬਾ ਸਮਾਂ ਸੀਪੀਆਈ (ਐਮ) ਦੇ ਸੂਬਾ ਕਮੇਟੀ ਮੈਂਬਰ ਰਹੇ। 

ਉਹ ਦਿਹਾਤੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਸਭਾ ਦੇ ਲੰਬਾ ਸਮਾਂ ਸੂਬਾ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਵੀ ਰਹੇ।  ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਰਗਰਮ ਰਹੇ। ਮਾਸਟਰ ਜੀ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਫੁੱਟ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਅਨਸਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਡੱਟ ਕੇ ਵਿਰੋਧਤਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਨਾਲ ਰਹੇ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀ ਚੋਣ ਲੜਨ ਵਾਸਤੇ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਤੇ ਆਪਣੀ ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। 

ਉਨਾਂ ਦੇ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਨਿੱਜੀ ਸੰਬੰਧ ਵੀ ਬਹੁਤ ਡੂੰਘੇ ਸਨ ਉਹ ਮੇਰੇ ਅਤੇ ਗੁਰਪਰਮਜੀਤ ਕੌਰ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦੇ ਮੌਕੇ ਤੇ ਪੰਡਿਤ ਕਿਸ਼ੋਰੀ ਲਾਲ ਜੀ, ਕਾਮਰੇਡ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਜੌਹਲ ਜੀ ਅਤੇ ਕਾਮਰੇਡ ਸਰਵਣ ਸਿੰਘ ਚੀਮਾ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਦੇਣ ਲਈ ਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ।  

ਉਹ ਸੰਨ 2000 ਦੇ ਨੇੜੇ ਤੇੜੇ ਪੱਕੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਜਾ ਵਸੇ ਸਨ ਪਰ ਉਥੋਂ ਵੀ ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਜਾਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਮਾਸਟਰ ਭਗਤ ਰਾਮ ਜੀ 2024 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਭਾਰਤ ਆਏ ਸਨ ਅਤੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਲਕਾ ਜਲੰਧਰ  (ਰਿਜਰਵ) ਤੋਂ ਸੀਪੀਆਈ (ਐਮ) ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਮਾਸਟਰ ਪਰਸ਼ੋਤਮ ਲਾਲ ਬਿਲਗਾ ਦੀ ਚੋਣ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ ਬਣਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਸੀ। 

ਉਹਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਜੀ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਗਏ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਬਾਰੇ ਮੈਂ ਇੱਕ ਆਰਟੀਕਲ ਵੀ ਲਿਖ ਕੇ ਅਖਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਛਪਵਾਇਆ ਸੀ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਕਾਮਰੇਡ ਤੱਗੜ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ ਨਾਲ ਸੀਪੀਆਈ (ਐਮ) ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ।  

ਸੀਪੀਆਈ (ਐਮ) ਨੂੰ ਮਜਬੂਤ ਕਰਨਾ ਹੀ ਮਾਸਟਰ ਭਗਤ ਰਾਮ ਜੀ ਨੂੰ ਸੱਚੀ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਹੋਵੇਗੀ।  ਥੋੜੇ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਮਾਸਟਰ ਜੀ ਦੇ ਕਹਿਣ ਤੇ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਵੱਲੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਲਹਿਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਬਾਰੇ ਪੁਸਤਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਜਗੀਰ ਸਿੰਘ ਕਾਹਲੋਂ ਦੇ ਹੱਥ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਸੀ ਪਰ ਇਹ ਸਮਾਂ ਰਹਿੰਦੇ ਉਹਨਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੀ ਸੀ ਕਿ ਨਹੀਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਅਜੇ ਕੁਝ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗਾ। 

ਭਗਤ ਰਾਮ ਜੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਪਾਰਟੀ ਸਫ਼ਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦਾ ਸੋਮਾ ਬਣਿਆ ਰਹੇਗਾ। 

ਸਮਾਜਿਕ ਚੇਤਨਾ ਅਤੇ ਜਨ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ  ਹੋਏ ਬਲਾਗ ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗੀ ਬਣੋ। ਜੋ ਵੀ ਰਕਮ ਤੁਸੀਂ ਹਰ ਰੋਜ਼, ਹਰ ਹਫਤੇ, ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਜਾਂ ਕਦੇ ਕਦਾਈਂ ਇਸ ਸ਼ੁਭ ਕੰਮ ਲਈ ਕੱਢ ਸਕਦੇ ਹੋ ਉਹ ਜ਼ਰੂਰ ਕੱਢੋ। ਹੇਠਲੇ ਬਟਨ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰ ਕੇ ਤੁਸੀਂ ਸਹਿਜੇ ਹੀ ਅਜਿਹਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।

Tuesday, April 1, 2025

ਨਹੀਂ ਰਹੇ ਸੀਪੀਐਮ ਆਗੂ ਮਾਸਟਰ ਭਗਤ ਰਾਮ

85 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਦੇਹਾਂਤ 

ਲੁਧਿਆਣਾ:31 ਮਾਰਚ 2025: (ਕਾਮਰੇਡ ਸਕਰੀਨ ਬਿਊਰੋ)::

ਫਿਲੌਰ ਤੋਂ ਸੀ ਪੀ ਆਈ (ਐੱਮ) ਦੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਰਹੇ ਮਾਸਟਰ ਭਗਤ ਰਾਮ (85) ਦਾ ਸੋਮਵਾਰ ਸਵੇਰੇ ਭਾਰਤੀ ਸਮੇਂ ਮੁਤਾਬਕ ਕਰੀਬ ਸਵਾ ਛੇ ਵਜੇ ਕੈਨੇਡਾ ’ਚ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾ ਦੇ ਸਪੁੱਤਰ ਸੁਰਜੀਤ ਕੁਮਾਰ ਹੈਪੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮਾਸਟਰ ਜੀ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਬਿਮਾਰ ਸਨ। ਉਹ 1977 ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ ਹਲਕਾ ਫਿਲੌਰ (ਰਿਜ਼ਰਵ) ਤੋਂ ਜਿੱਤੇ ਸਨ। ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣੇ ਜਾਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵੀ ਉਹ ਲੰਮਾ ਸਮਾਂ ਸਾਈਕਲ ’ਤੇ ਹੀ ਆਉਣ-ਜਾਣ ਕਰਦੇ ਰਹੇ। ਜਲੰਧਰ ਦਾ ਪਾਸਪੋਰਟ ਦਫਤਰ ਬਣਵਾਉਣ ’ਚ ਉਨ੍ਹਾ ਦਾ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਰਿਹਾ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਦੇ ਦਸਤਖਤਾਂ ਨਾਲ ਪਾਸਪੋਰਟ ਛੇਤੀ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਲਗਾਤਾਰ ਘੰਟਿਆਂ-ਬੱਧੀ ਦਸਤਖਤ ਕਰ ਕੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਬਣਾਉਣ ’ਚ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਰਹੇ। ਉਨ੍ਹਾ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਜਥੇਬੰਦ ਕਰਨ ’ਚ ਵੱਡਾ ਰੋਲ ਨਿਭਾਇਆ।